10 de marzo: Sucesos de Ferrol

 

Ao tempo que se liberalizaba e melloraba a situación económica, os anos sesenta estiveron caracterizados pola intensificación da oposición, que demandaba a restauración do sistema democrático. As principais forzas opositoras estiveron na Universidade e, sobre todo, no Movemento Obreiro. 

A partir dos anos sesenta as accións de protesta multiplicáronse: folgas para conseguir melloras salariais e redución de xornada laboral, en solidariedade con compañeiros detidos ou sancionados...Neste contexto naceron en 1962, na clandestinidade, unhas comisións obreiras que lograron importantes éxitos electorais dentro das organización sindical oficial; foron o xermolo do sindicato de Comisións Obreiras (CC OO). 

Un fito importante de protesta obreira (que combina reivindicacións proletarias con esixencias de democratización) tivo lugar en Ferrol o 10 de marzo de 1972. 

O ano 1972 foi un momento da historia de Galicia, no que os traballadores, as traballadoras e a sociedade en xeral, se mobilizaron e deron pasos moi importantes cara á consecución das liberdades e da democracia.
A democracia non foi traída polo rei, nin polos relatores de Franco, nin pola oligarquía: foi traída polas forzas obreiras, a resistencia, os estudantes. Rafael Pillado, líder das clandestinas Comisións Obreiras de Ferrol, descubriuno pola súa propia pel cando, o 10 de marzo de hai case 50 anos, a Policía Armada asasinou aos traballadores de Bazán Daniel Niebla e Amador Rey. O estaleiro público negociaba entón o seu convenio colectivo. 

O 7 de marzo de 1972, o Sindicato Vertical asinou en Madrid un acordo interprovincial que non recoñecía as pretensións dos traballadores de Bazán en Ferrol de ter o seu propio acordo. As fábricas de Cartaxena e Cádiz estaban controladas polo Sindicato Vertical, mentres que a de Ferrol estaba controlada por CC OO. O 8 de marzo, nunha asemblea, os 

traballadores ferroláns de Bazán rexeitan o acordo e acordan unha nova xuntanza de traballadores para o día 9. 

Ao iniciar conversas coa empresa e ao non recoñecer esta as reclamacións dos traballadores, os galegos esixen separarse da empresa no seu conxunto e acordar as súas propias condicións laborais. A dirección acepta, pero rectifica de inmediato. 

O despedimento de seis membros do comité de empresa, co propio Rafael Pillado entre eles, desencadeou a folga. Undeles foi atacado polos gardas do estaleiro tras negarse a asinar a suspensión de emprego e soldo. Os traballadores encerráronse entón na fábrica para pedir a reincorporación dos seus compañeiros. O director falou cos empregados sen dar solucións, polo que os obreiros

acordaron manterse concentrados ata que as súas peticións foron atendidas. Esa mesma tarde, ante a negativa dos traballadores, a Policía Armada entrou por primeira vez na historia en Bazán e imputou aos traballadores, deixando seis hospitalizados. Ao saber o que pasou, a folga foi total.  Esa noite, os traballadores organizaron a resposta á represión da empresa e da policía. Ás sete e media da mañá do 10 de marzo de 1972, despois de comprobar o peche de Bazán, unha columna de 4.000 persoas plantouse fronte ás portas pechadas de Bazán. Decidiron marchar nunha manifestación ao polígono de Caranza, daquela un novo barrio en construción, e alí uníronse aos traballadores de Astano. Ao pasar os folguistas, na Estrada de Castela e na avenida das Pías, a policía imputounos. Comezou entón un enfrontamento entre traballadores e policía. Esta vez, de pedras contra balas, o que fixo escapar á policía, que se refuxiou no cuartel. Pero despois desa retirada, un rastro de sangue: os corpos de Amador Rey e Daniel Niebla. O primeiro deles morreu no acto, mentres que o segundo morreu poucas horas despois na Residencia da Coruña. Hoxe unha estatua recórdaos na escena.  Amador e Daniel non foron as únicas vítimas do enfrontamento. A CC OO estima que máis de cincuenta persoas resultaron feridas por balas policiais, entres elas un histórico líder obreiro como Julio Aneiros. As cifras nunca se souberon con certeza porque os que

non estaban gravemente enfermos preferían non acudir aos centros de saúde por medo a ser identificados e detidos.  As repercusións do enfrontamento non se fixeron esperar. Varios grupos de traballadores formaron piquetes para contar o que acaba de suceder. As tendas, bares e fábricas de Ferrol pecharon en solidariedade cos traballadores do naval. A cidade quedou parada. Os

que o viviron din que o 10 de marzo, Ferrol converteuse nunha cidade pantasma. Bazán permanecería pechado ata o 20 de marzo.

Non se tratou dun feito illado, as forzas represivas do réxime ao servizo dos capitalistas e explotadores acumulaban delitos como os de Granada, Madrid, País Vasco, Barcelona, etc. e as novas tiveron alcance mundial, facendo as portadas de The Guardian, Le Monde e The New York Times. 

Tras o vivido, en 1981, a rúa de Recimil fronte á avenida das Pías, onde aconteceron os feitos, recibiu o nome de Dez do Marzal e en 1997, o Parlamento de Galicia aprobou por unanimidade unha declaración institucional na que se manifestaba o significado especial do 10 de marzo, celebrado polas principais organizacións sindicais da comunidade autónoma como o Día da Clase Obreira Galega, especialmente polas Comisións Obreiras, que foi o sindicato que solicitou a declaración. O aniversario adquiriu o rango oficial en 2006. Así, dende entón, a data é homenaxeada cada ano polas diferentes organización sindicais de Galicia, reclamando melloras sociais e laborais. 

Alejandra Beiroa

 

Bibliografía 

• Alfeirán Rodríguez, Xosé; Brea Pedreira, Ana; Romero Masiá, Ana (2016), 

Historia de España-Segundo Curso de Bacharelato, Ed. Baía Edicións. 

• Cordobés, Rebeca: “¿Por qué el 10 de marzo es una fecha importante para Ferrol?”, elespanol.com, 09.03.2021. Dispoñible en: https://www.elespanol.com/quincemil/articulos/actualidad/por-que-el-10-de- marzo-es-una-fecha-importante-en-ferrol 
• ·“Día de la Clase Obrera Gallega” de Wikipedia, dispoñible en: https://es.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADa_de_la_Clase_Obrera_Gallega 
•  Salgado, Daniel: “La Transición fuera del palacio”, elpais.com, 09.03.2012. Dispoñible en: https://elpais.com/ccaa/2012/03/09/galicia/1331325535_222858.html